علائم اتیسم:
برخی از رفتارهایی که میتواند در سه سال اول باعث ایجاد شک و تردید در والدین شود به شرح زیر است:
- عدم دلبستگی به والدین بهخصوص مادر
- غان و غون نکردن
- رفتارهای کلیشهای (مانند: دور خود چرخیدن، بالبال زدن، تکان دادن دست جلوی چشمها و ...)
- بازی کردن بیمعنی با اسباببازیها
- عدم توانایی انجام بازیهای اجتماعی در سن مشخص
- روی پنجه راه رفتن
- عدم برقراری تماس چشمی
- علاقهمندی به وسایلی که میچرخند ( همانند: ماشین لباسشویی، پنکه، هواکش و ...)
- عدم تکلم در سنی که باید
باید توجه داشت که داشتن علائم بالا به معنای اختلال اتیسم نیست اما بهتر است درصورتیکه والدین چندین نمونه از این رفتارها را در کودکشان مشاهده کردند به متخصص مربوطه مراجعه کنند.
شیوع اتیسم:
اختلال طیف اتیسم در تمامی نقاط دنیا، تمامی سطوح اقتصادی-اجتماعی و نیز تمامی گروههای نژادی و قومیتها بروز پیدا میکند و طبق یک مطالعه زمینه یابی گستردهای که سال 2014 در ایالات متحده توسط سازمان کنترل و پیشگیری از بیماریها انجام شده است، شیوع اختلال طیف اتیسم 1.5 درصد گزارش شده است. این اختلال معمولا در پسران چهار برابر (1 در هر 42 پسر) دختران (1 در هر 189 دختر) بروز میکند.
علت اتیسم:
بر اساس دیدگاههاي موجود درباره سبب شناسی این اختلال میتوان گفت که دانشمندان تاکنون نتوانسته اند علت بروز اختلال طیف اتیسم را به طور دقیق کشف کنند؛ هرچند آنها بهطور ناهماهنگی مشخص کرده اند که عوامل متعددی مانند عوامل ژنتیکی، وراثت، مشکلات محیطی، سبک زندگی و ... میتوانند در بروز این اختلال نقش داشته باشند. اما آنچه نمایان است این است که این اختلال با انحراف در تحول طبیعی دستگاه عصبی (ارتباطات عصبی) در دوران اولیه رشد (کودکی) همراه است.
تشخیص اتیسم:
در صورت مشکوك بودن والدین به رفتار کودك بهترین اقدام ممکن این است که والدین سریعاً کودك خود را نزد یک روانشناس متخصص کودک یا روانپزشک کودک و نوجوانان ببرند. پر واضح است که هر روانشناسی با هر گرایش تخصصی یا روانپزشک هایی که درزمینهٔ اختلال طیف اتیسم تجربه ندارند، قادر نخواهند بود که اختلال اتیسم را بهخوبی تشخیص دهند و تجویزات مناسبی برای آن داشته باشند. بنابراین در چنین مواردي حتماً باید کودك را یک روانشناس متخصص یا روانپزشک با تجربه بهدقت مورد مشاهده و ارزیابی قرار دهند. برای تشخیص اختلال طیف اتیسم، ایده ال این است که کودک را یک روانپزشک کودک و نوجوان یا یک روانشناس با تجربه درزمینه ی اختلال اتیسم ارزیابی کند.
درمان اتیسم:
والدین باید بدانند که "هیچ دارویی براي درمان اختلال طیف اتیسم وجود ندارد" و داروها فقط نشانههای جانبی این اختلال را کاهش میدهند. در جواب این سؤال که "اختلال اتیسم چگونه باید درمان شود؟" میتوان گفت: هرگونه اقدامی که منجر به بهبودی و یا حتی جلوگیری از وخیمتر شدن علائم و نشانههای کودك گردد، بهنوعی درمان بهحساب میآید. بر اساس این تعریف، کودك دارای اختلال طیف اتیسم بعد از ارزیابی همهجانبه، باید مجموعهای از خدمات آموزشی و توانبخشی را دریافت کند. این کودكان نیازمند آموزشهای لازم درزمینههای رفتاردرمانی، گفتاردرمانی، کاردرمانی، آموزش مهارتهاي اجتماعی و آموزش و مشاوره با والدین و ... میباشند. ازجمله رویکردهای درمانی موجود برای بهبود شرایط و کاهش نشانگان اختلال طیف اتیسم میتوان به ABA یا تحلیل رفتار کاربردی، PRT یا درمان پاسخ محور، PECS یا سیستم ارتباطی مبادله تصویر و ... اشاره کرد. اما نکته مهم این است که مداخلات باید برای کودك، والدین، همسالان، مراکز آموزشی و ... صورت گیرد و ارزیابی و آموزش تیمی و همهجانبه ضروری است.